| بررسی نرخ تغییرات واکههای مرکب فارسی معیار |
| کد مقاله : 1036-ICIL2024-FULL |
| نویسندگان |
|
سیدمحمد صاحبی * فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
| چکیده مقاله |
| در جریان تولید واکۀ مرکب، اندام‌های گویایی حالت‌های خود را عوض می‌کنند و هر واکۀ مرکب با یک حرکت پیوسته در آن‌ها تولید می‌شود؛ و این یعنی در طیف‌نگاشت واکههای مرکب، بسامد سازه‌ها تغییر می‌کند و در آن با حرکت سازه‌ای مواجه می‌شویم. مسیر حرکت سازه‌ای را می‌توان با محاسبۀ نرخ تغییرات (ROC) بسامدهای سازه‌ای بررسی نمود؛ محاسبه و مقایسۀ نرخ تغییرات روشی مؤثر و بسنده در درک تمایزات بین واکههای مرکب و تشخیص تفاوت‌های صوت‌شناختی و تولیدی آن‌ها در گونه‌های مختلف زبانی است. در مقالۀ پیش رو، با استفاده از روش سوکَده (2008)، نرخ تغییرات بسامدهای سازه‌ای شش واکۀ مرکب فارسی معیار بررسی و تحلیل شده‌است. در این پژوهش، ویژگی‌های صوت‌شناختی واکههای مرکب فارسی معیار در واژه‌های تک‌هجایی در گفتار پنج زبانور مرد و پنج زبانور زن بزرگ‌سال، به شیوۀ آزمایشگاهی، اندازه‌گیری گردیده‌است. نخست، میانگینِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ (F1, F2) آغازه و پایانۀ واکه‌هایِ مرکبِ فارسیِ معیار ارائه، بررسی و مقایسه شده و سپس با استفاده از این داده‌های کمّی، فضای واکههای مرکب این گونۀ زبانی ترسیم گردیده‌است. در پایان مقاله، نرخِ تغییراتِ بسامدِ سازه‌هایِ اول و دومِ واکه‌هایِ مرکبِ فارسیِ معیار درج، تحلیل و مقایسه شده‌است. در همۀ بخش‌های این جستار، میزان تفاوت بین مقادیر حاصل از واکههای مرکب در گفتار مردان با مقادیر واکههای مرکب در گفتار زنان به درصد محاسبه و همچنین معناداری تفاوت بین میانگین‌های دو نمونۀ آماری مردان و زنان به‌وسیلۀ آزمون آماری t مشخص و معیّن شده‌است. |
| کلیدواژه ها |
| فارسی معیار، واکههای مرکب، صوت‌شناسی، سازه‌های بسامدی، آغازه و پایانۀ واکه، نرخ تغییرات. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
