| عملکرد استعاره در مفهوم سازی میل در زبان فارسی |
| کد مقاله : 1069-ICIL2024-FULL |
| نویسندگان |
|
ساره خیرمند * دانشگاه علامه طبابایی |
| چکیده مقاله |
| «میل» یکی از مفاهیم پایه در ساختار تجربی زندگی انسان است و نقش استعاره در مفهوم‌سازی آن یکی ازموضوعات جالب توجه پژوهش‌گران بوده است. در این جستار، به منظور واکاوی نقش استعارۀ اولیۀ «میل گرسنگی است» (گریدی، 1997الف) و عملکرد صافی فرهنگی در ساخت استعاره‌های «میل» در زبان فارسی، تعداد 240 داده از فرهنگ فارسی عامیانه ( نجفی، 1378، جلد اول و دوم)، فرهنگ بزرگ سخن (انوری، 1381)، فرهنگ کنایات (ثروت، 1379)، فرهنگ معاصر (انزابی‌نژاد و ثروت، 1366) و فرهنگ لغات عامیانه (جمالزاده، 1382)گردآوری شدند و با رویکردی کیفی و از نوع تحلیل محتوا و شیوه‌ای توصیفی- تحلیلی در چارچوب الگوی تحلیل تجزیه‌محورِاستعاره‌های پیچیده (یو، 2008) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان می‌دهد که ضمن شناسایی استعارۀ اولیۀ «میل گرسنگی است» در تمام دسته‌های استعاره‌های پیچیدۀ دارای ارجاع به مفهوم «میل»، صافی فرهنگی بر مفهوم‌سازی این مفهوم نظارت دارد. درواقع، این استعارۀ اولیه درون مجموعۀ استعاری شامل استعاره‌های غیراولیه، مجاز و اصول بدیهی ادغام می‌شود. انتخاب هریک از عناصر و ادغامش با دیگر عناصر بر اساس انتخابهای فرهنگی فارسی‌زبانان و فارسی‌گویان است. بنابراین استعاره‌های میل درون بستری فرهنگ‌ویژه عمل می‌کنند. |
| کلیدواژه ها |
| میل، استعاره اولیه، استعارۀ پیچیده، صافی فرهنگی، تحلیل تجزیه‌محور |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |
