| ساختار فاعل غیرفاعلی در زبان زرتشتیان یزد |
| کد مقاله : 1072-ICIL2024-FULL |
| نویسندگان |
|
محمدرضا شمس‌الدین خرمی * گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی |
| چکیده مقاله |
| چکیده 1. بیان مسأله زبان زرتشتیان یزد از جمله زبان‌های ایرانی در معرض خطری است که ویژگی‌های کهنی در آن به یادگار مانده است. این پژوهش به بررسی ساختار فاعل غیرفاعلی در زبان بهدینان یزد می‌پردازد. از جمله این ویژگی‌های آن می‌توان به شیوه دستوری‌شدگی این ساختار، محمول‌هایی به‌کار رفته و مقوله‌های معنایی دخیل در آن اشاره کرد. 2. هدف پژوهش این پژوهش می‌کوشد تا با بررسی ابعاد و ویژگی‌های زبان زرتشتیان یزد، بر شیوه و سیر تطور و حذف و خلق ساختارهای آن زبان پرتو بیفکند و زمینه را برای قیاس و تطبیق این فرایندها در این زبان و سایر زبان‌های ایرانی فراهم آورد. همچنین امید آن می‌رود که پرداختن به زبان‌هایی چنین مهجور و در معرض نابودی گامی هرچند کوچک در جهت جلب توجه پژوهشگران و گویشوران و در نهایت ثبت و حتی به‌تعویق انداختن خاموشی یکی دیگر از گوهرهای زبانی این مرز و بوم باشد. 3. روش پژوهش/ مبانی نظری این پژوهش از منظری رده‌شناختی به بررسی ساختار فاعل غیرفاعلی در زبان بهدینان یزد می‌پردازد و از دستاوردهای دبیرمقدم (2018) و دبیرمقدم (1399) درباره ساختارهای دارای فاعل غیرفاعلی بهره می‌جوید. 4. نتایج اصلی پژوهش در زبان رزتشتیان یزد مانند آنچه در فارسی نو مشاهده می‌شود، محمولِ این ساختار اغلب افعال حسی، روان‌شناختی، بیان حال و ملکی هستند، اما بر خلاف زبان خواهر خود، زبان بهدینان یزد فاقد پس‌اضافه «را» است و فاعل غیرفاعلی در آن تنها به‌صورت واژه‌بستی دستوری شده است. نکته جالب‌توجه درباره این ساختار در زبان بهدینان یزد، کاربرد پیش‌بست با افعال لازم است. |
| کلیدواژه ها |
| ساختار فاعل غیرفاعلی، زبان زرتشتیان یزد، حالت‌نمایی افتراقی، واژه‌بست، مطابقه، فاعل غیرمتعارف |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |
