| آغازگر بی‌نشان جملات امری در زبان فارسی |
| کد مقاله : 1249-ICIL2024-FULL |
| نویسندگان |
|
آزاده میرزائی * دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی |
| چکیده مقاله |
| در فرانقش متنی در حوزۀ دستور نقشگرای نظام‌مند، چنانچه نخستین سازۀ جمله مشارک، فرایند یا افزودۀ حاشیه‌ای باشد، این سازه‌ها آغازگر جمله هستند. آغازگرها به دو دستۀ بی‌نشان و نشاندار تقسیم می‌شوند. در زبان انگلیسی آغازگر بی‌نشان در جملات خبری، فاعل (به‌عنوان مشارک)، در جملات پرسشی پرسشواژه‌ای، سازۀ موردپرسش (به‌عنوان مشارک)، در جملات پرسشی بله/خیر، فعل کمکی و فاعل و در جملات امری، فعل (به‌عنوان فرایند) است. در زبان فارسی، در جملات خبری و جملات پرسشی پرسشواژه‌ای و جملات پرسشی بله/خیر، فاعل آغازگر بی‌نشان است. در پژوهش حاضر، به وضعیت آغازگری جملات امری و تعیین آغازگر بی‌نشان در آنها پرداخته‌ایم. به‌این‌منظور، 2099 جملۀ امری پیکرۀ وابستگی نحوی زبان فارسی استخراج شد و ساخت آغازگری در هریک از آنها تحلیل شد. فرضیۀ پژوهش آن بود که دست‌کم در بخشی از جملات امری، به‌ویژه در آنهایی که فعل جمله حرکتی است، آغازگر بی‌نشان، فعل باشد. نتایج نشان داد که در بیش از 90 درصد از داده‌ها جملات امری همچنان فعل‌پایان هستند. در باقی داده‌ها که کمتر از ده درصد داده‌ها را تشکیل می‌دادند، متمم‌های بندی در جمله حضور دارند که احتمالاً به‌دلیل سنگینی سازه تمایل دارند بعد از فعل و در پایان جمله قرار بگیرند. |
| کلیدواژه ها |
| آغازگر، بی‌نشان، جمله امری، فرانقش متنی، فرایند، فعل |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |
